Co roku organizacje międzynarodowe udzielają zamówień o wartości kilkudziesięciu miliardów dolarów. Część z nich obejmuje dostawy towarów i świadczenie usług bezpośrednio na rzecz samych organizacji. Szansę na uzyskanie zamówienia mogą mieć firmy oferujące na przykład: sprzęt i usługi IT, usługi konsultingowe i różnego rodzaju usługi doradcze, konferencyjne, graficzne, wydawnicze, drukarskie, remontowo-budowlane, dostawy leków, czy też firmy związane z funkcjonowaniem biur (m.in. dostawa mebli biurowych, artykułów administracyjnych).
Niezwykle interesujący i bardzo atrakcyjny dla przedsiębiorców z całego świata, w tym polskich przedsiębiorców wydaje się rynek zamówień Narodów Zjednoczonych, na który składają się:
Jak wynika z informacji podanych na specjalnej platformie (o nazwie „United Nations Global Marketplace”) służącej do procesu udzielania zamówień w ramach systemu Narodów Zjednoczonych wartość tego rynku w 2018 roku wynosiła aż 18,8 miliarda dolarów.
W 2018 roku różne organizacje w ramach systemu Narodów Zjednoczonych (w tym ONZ) wydały prawie 3,0 mld dolarów na leki, środki antykoncepcyjne i szczepionki. Tego typu asortyment stanowi największy segment zamówień. Kolejnymi największymi segmentami zakupów były: usługi transportowe, magazynowe i pocztowe oraz produkty spożywcze i napoje, których łączne wydatki wyniosły 4,4 miliarda dolarów. W ramach rynku zamówień Narodów Zjednoczonych do często zamawianych usług należą także takie usługi jak: doradztwo w zakresie zielonych technologii, ochrony środowiska, odnawialnych źródeł energii, agrobiznesu, zarządzania odpadami, usługi szkoleniowe, konferencyjne, czy gastronomiczne.
Niestety, udział polskich firm zarówno na rynku zamówień organizacji międzynarodowych, jak również w poszczególnych krajach Unii Europejskiej jest tak naprawdę marginalny. Według danych Urzędu Zamówień Publicznych w całym roku 2018 tylko 87 polskich przedsiębiorców otrzymało zamówienia w innych krajach UE. Z kolei szacuje się, że udział polskich firm w rynku Narodów Zjednoczonych stanowi 0,01 % (mniej niż firm czeskich, słowackich, węgierskich, czy rumuńskich). Najwięcej dostawców usług i towarów pochodzi z takich krajów jak: Stany Zjednoczone, Indie, Arabia Saudyjska, Belgia, Wielka Brytania, Jemen, Francja, Dania, czy Kenia (kraje te łącznie zagospodarowały budżet o wartości ponad 7,6 mld dolarów).
Nie ulega natomiast wątpliwości, że polskie przedsiębiorstwa mają odpowiedni potencjał, żeby w dużo większym stopniu uczestniczyć w światowym rynku zamówień publicznych.
Aby jednak ta ekspansja polskich firm nastąpiła, niezbędny jest przede wszystkim dostęp do wiedzy i informacji o interesujących i atrakcyjnych przetargach, jak również wsparcie doradcze, dzięki któremu firma będzie w stanie przebrnąć przez nieznane sobie procedury, jak również będzie w stanie poznać realia prawne, w których realizowane będzie zamówienie.
Od czego zatem zacząć?
Mówiąc o zamówienia w ramach systemu Narodów Zjednoczonych, pierwszym krokiem do uczestnictwa w rynku zamówień publicznych ONZ jest rejestracja przedsiębiorcy w bazie zamówień publicznych NZ – United Nations Global Marketplace („UNGM”) – http://www.ungm.org. Umożliwia to dostęp do informacji oraz uczestnictwa w przetargach organizowanych przez system ONZ oraz inne organizacje składające się na system Narodów Zjednocznych. W razie problemów z rejestracją można skorzystać z bazy najczęściej zadawanych pytań lub zgłosić problem konsultantowi (odpowiedź na zapytanie trwa do 48 godzin).
Oczywiście, podobnie jak w przypadku zamówień publicznych udzielanych w Polsce na podstawie ustawy prawo zamówień publicznych, w przypadku zamówień w ramach systemu ONZ także możemy wyróżnić kilka różnych trybów (takich jak: request for information, request for expression of interest, request for quatation, invitation to bid, request for proposal), które stosowane są w zależności od stopnia skomplikowania danego zamówienia, jego wartości i przedmiotu. W wielu przypadkach tryby te są odpowiednikiem znanych na gruncie zamówień publicznych w Polsce takich trybów jak: zapytanie o cenę, czy przetarg ograniczony. Natomiast już sama procedura wyboru wykonawcy przebiega odmiennie niż w przypadku ustawy prawo zamówień publicznych. Przede wszystkim odbywa się za pomocą platformy UNGM, w sposób zelektronizowany, gdzie potencjalny wykonawca może uzyskać wszystkie interesujące go informacje.
Nie ulega jednak wątpliwości, że ubieganie się o zamówienia w ramach systemu Narodów Zjednoczonych, w szczególności na początku, wymaga wsparcia informacyjnego, czy też wsparcia doradczego.
Gdzie zatem można uzyskać tego typu wsparcie?
Jest kilka instytucji takich jak: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, czy Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, które udzielają pomocy i niezbędnej podstawowej wiedzy w zakresie zagranicznych zamówień publicznych.
Ponadto, pomoc doradczą jak i szkoleniową polscy przedsiębiorcy mogą otrzymać w ramach dedykowanego w tym celu projektu „Zagraniczne zamówienia publiczne w Twojej firmie”, który jest realizowany przez kancelarię Wielkopolska Grupa Prawnicza Kozłowski, Maźwa, Sendrowski i Wspólnicy sp. k. wraz z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości. kancelaria oferuje przedsiębiorcom niezbędną pomoc, tj.:
Wsparcie doradcze oraz szkoleniowe dotyczy różnych rynków, w tym rynków Narodów Zjednoczonych oraz rynków w ramach poszczególnych krajów Unii Europejskiej. Przykładowo w maju kancelaria przeprowadziła szkolenie dotyczące rynku ONZ oraz rynku Wielkiej Brytanii, natomiast 16 października 2019 roku w Warszawie przeprowadzono szkolenie dotyczące rynku zamówień publicznych w Niemczech oraz Austrii.
Paweł Sendrowski
Radca prawny, wspólnik zarządzający w kancelarii Wielkopolska Grupa Prawnicza